Oordeelsvormende vergadering (Raadzaal)

Met de begroting 2025 wordt voorgesteld om de komende jaren te blijven investeren in de maatschappelijke opgaven, waarbij de inwoners centraal staan. Er worden voorstellen gedaan met een reikwijdte verder dan deze bestuursperiode. Waar de afgelopen jaren vooral in het teken stonden van kaderstelling, komen we nu meer en meer in de fase van uitvoering. In de kadernota en begroting 2024 zijn vier maatschappelijke opgaven benoemd: de energietransitie, wonen, het sociaal domein en de brede opgave voor de opvang van vluchtelingen.

Ten aanzien van de energietransitie is de ambitie om in 2050 in de gemeente Soest energieneutraal en aardgasvrij te zijn. Dat vraagt een grote inzet en verandering van denken en doen. De aanpak tot en met 2030 is uitgewerkt in het nieuwe energieprogramma 'Energie van Soest 2024-2030'. Een concreet voorstel om € 1 miljoen beschikbaar te stellen voor de energietransitie ligt inmiddels bij de raad voor. Over de inzet van de benodigde (extra) middelen van het programma zijn voorstellen in deze begroting opgenomen.

Ten aanzien van de maatschappelijke opgave wonen zal in 2025 een geactualiseerde Huisvestingsverordening aan de raad voorgelegd worden.

Voor wat betreft de maatschappelijke opgave Sociaal Domein wordt voorgesteld de komende jaren extra in te zetten op de versterking van de keten zorg en veiligheid en om de grip op het sociaal domein verder te versterken. Daarmee wordt geborgd dat zorg ook op langere termijn beschikbaar en betaalbaar blijft voor inwoners die dat nodig hebben. Voorgesteld wordt om dat te doen door in het uitvoeringsplan 2025 meer activiteiten en projecten nadrukkelijker te verbinden aan vooraf geformuleerde doelstellingen.

Met de maatschappelijke opgave Vluchtelingen wordt ingezet op het behouden van regie bij de zoektocht naar opvangplekken.

Om het belang van de 4 genoemde maatschappelijke opgaven te onderstrepen wordt de raad voorgesteld om een bedrag van € 4 miljoen beschikbaar te stellen uit de Algemene Reserve. Er zal bij de raad teruggekomen worden op de spelregels rondom besteding, autorisatie en verantwoording van deze middelen.

Verder is in de begroting 2025 een voorstel opgenomen voor de eerste stappen voor de uitvoering van de omgevingsprogramma’s van € 700.000 incidenteel (ten laste van de algemene reserve) en € 300.000 structureel.

Bij de kadernota 2025 was al duidelijk dat Soest vanaf 2026 in financieel zwaar weer terechtkomt als het Rijk de kortingen op het Gemeentefonds niet ongedaan maakt. Er zijn daarom toen uitgangspunten door de raad vastgesteld om de tekorten het hoofd te bieden. In de begroting 2025 is daarom o.a. rekening gehouden met onderuitputting en temporisering van investeringen (in het kader van reëel begroten) en met een verdubbeling van de inkomsten uit het convenant logiesverschaffers (vanaf 2027). Verder wordt de incidentele korting van € 1,5 miljoen op het Gemeentefonds in 2025 uit de algemene reserve gedekt. Gelet op het uiteindelijke begrotingsresultaat 2025 is de onttrekking uit de reserve verlaagd naar € 1 miljoen.

Na verwerking van deze maatregelen is de begroting voor het eerste jaar sluitend met een momenteel verwacht overschot van € 476.000. Voor de jaren 2026-2028 resteren nog substantiële, maar in de jaren afnemende tekorten van respectievelijk € 2.199.000, € 2.187.000 en € 1.617.000 negatief.

Verloop gespreksronde:
De bespreking start met het uitspreken van de algemene beschouwingen door de fractievoorzitters in maximaal 5 minuten per fractie. Hierin dienen de fracties hun voorlopig standpunt over de begroting weer te geven en de bestuurlijke vragen aan het college van B en W op te nemen. De vorm is vrij (denk aan een pitch of powerpoint).

Als suggestie kan bij de Algemene Beschouwingen ingegaan worden op:

1. Hoe kijken jullie in zijn algemeenheid naar de voorliggende begroting? Met de Kaderbrief 2025 indachtig, zijn er verrassingen of omissies?
2. Per deelprogramma (bestuurlijke omgeving, fysieke omgeving en sociale leefomgeving zijn er accenten aan te brengen. Welke accenten zijn voor jullie partij van belang en waarom?
3. Wat is er nodig om de accenten die jullie willen aanbrengen, in de begroting te laten landen? Kost het geld? Structureel of incidenteel? Let daarbij goed op wat in de Kaderbrief ook als uitgangspunten zijn vastgesteld.

Na de algemene beschouwingen is er een schorsing en volgt de eerste reactie vanuit het college, inclusief de beantwoording van de politiek/bestuurlijke vragen. In de tweede termijn geven de fracties hun discussiepunten weer en geeft het college van B en W aan wat discussieerbaar is en wat niet.

Vervolgens vindt het debat plaats op basis van de geïnventariseerde discussiepunten en reageert men op elkaar met wat ingebracht is bij de Algemene Beschouwingen. Het debat vindt plaats in 2 termijnen waarbij het mogelijk is om de interrumperen. Voor zover dan al bij fracties bekend worden moties en/of amendementen alvast aangekondigd.

Deze behandelwijze van de begroting betekent geen behandeling per programma.

Op 14 november 2024 wordt de raad gevraagd de begroting 2025, inclusief de meerjarenraming 2026-2028 en het investeringsoverzicht 2025 vast te stellen. Ook wordt de raad gevraagd de diverse belastingverordeningen vast te stellen.

Doel van de bespreking:
Oordeelsvormende bijeenkomst voor de raadsleden. Fracties geven hun voorlopig standpunt over de begroting 2025-2028 en doen suggesties voor verbetering van wat er naar hun idee mist of niet goed opgenomen is in de begroting 2025-2028. Ook eventuele moties en amendementen worden aangekondigd.